سؤال: ثمره‌ی «منهاج فردوسیان»، اصلاح فرد است یا جامعه؟ /
جواب: از آنجا که «جامعه» از «افراد» تشکیل ‌می‌شود، اصلاح «فرد»، در نهایت به اصلاح «جامعه» منتهی ‌می‌شود. لذا «منهاج فردوسیان» با اصلاح فرد، جامعه را اصلاح می‌کند. ولی اصلاح «فرد»، هدف مستقیم و اصلاح «جامعه»، به تبع آن است.
به عبارت ساده‌تر، اگر تک تک افراد جامعه، حقوق و حدود خود را مراعات کنند، جامعه‌ای سالم و اسلامی خواهیم داشت. کنار هم آمدن گزارش تخلفات «افراد»، رنگ خاصی به چهره‌ی آن «جامعه» می‌بخشد. مثلاً وقتی چندین مورد قتل، در مکان‌ها و زمان‌های مختلف از شهر «الف» گزارش شود. چندین مورد سرقت مسلحانه در روزها و شب‌های مختلف از همان شهر گزارش شود. چندین مورد گروگان‌گیری، تجاوز، شراب‌خواری علنی و … از آن شهر گزارش شود، هر شنونده‌ای را به این باور می‌رساند که آن شهر، از مردمانی فاسد تشکیل شده است. یعنی تک تک افراد آن جامعه، مورد اتهام به فساد خواهند بود.
بر عکس، زمانی که گزارش کارهای خیر از «افراد» یک شهر یا کشور منتشر شود، آن «جامعه» در ذهن سایر مردم، چهره‌ای نیک و سالم به خود می‌گیرد. مثلاً وقتی چندین گزارش از کمک به نیازمندان از شهر «ب» منتشر شود، چندین گزارش از مراسم پرشور معنوی مردم آن شهر و … انتشار یابد، هر شنونده‌ای را به این باور می‌رساند که آن شهر، از مردمانی صالح تشکیل شده است. یعنی تک تک افراد آن جامعه، مشهور به خوبی می‌شوند.
البته باید توجه داشت که «منهاج فردوسیان» برنامه‌ی خاصی برای اصلاح «جامعه» ندارد بلکه تمام تمرکز تربیتی این برنامه، بر افراد و آحاد جامعه است؛ که در نتیجه‌ی اصلاح آحاد جامعه، جامعه نیز به صلاح خواهد رسید.

آیا مخالفین و توهین‌کنندگان به «منهاج فردوسیان» دچار بلا و حوادث ناگوار می‌شوند؟ /
جواب: آنچه قطعی می‌باشد، این است که مخالفین و توهین‌کنندگان به منهاج فردوسیان، به بلا دچار خواهند شد ولی شاید زود، شاید دیر، شاید در دنیا و شاید در آخرت. پس شایسته است مخالفین و منکرین، دست از مخالفت و انکار بردارند و قبل از رسیدن به صحنه‌ی قیامت و گشوده شدن پرونده‌ی اعمالشان، توبه نموده و راه صلاح و سداد را پیش گیرند.

متن سؤال از برخی حضرات آیات و مراجع تقلید (دامت برکاتهم) در مورد شرکت در جلسات درس عرفان و اخلاق آقای شیخ داوود صمدی آملی:

باسمه تعالی

مدتی است در برخی از شهرها فرزندان ما در جلساتی شرکت می‌کنند که مبانی درس‌های آن‌ها مطالبی است که در ذیل می‌آید. برخی از عالمان شهر شرکت در مجالس ایشان را جایز ندانسته و می‌گویند که مطالب مورد اشاره خلاف مبانی و عقاید و ضروریات دین می‌باشد. لطفاً بیان فرمایید که شرکت در این جلسات جایز است یا خیر؟ مطالب مورد اشاره از این قرار است:

«وجود حق متعال متن وجود جمادات و نباتات و حیوانات و انسانها است، یعنی ما دو وجود نداریم، بلکه هر چه هست یک وجود است که در قوالب و اندازه‌های گوناگون ظهور کرده است، نه این که وجود زمین غیر از وجود آسمان، و وجود آسمان غیر از وجود حق متعال بوده باشد»

«از آنجا که حقایق هستی بی‌منتها است پس فهم حقایق اشیا نیز بی‌منتها بوده و همچنان ادامه دارد. یا نباید الف را به زبان آورد همچون سوفسطی‌ها که اصلاً قائل به موجود بودن خود نیستند، و یا این که به محض اقرار نمودن بدان باید آن را ادامه داد. و چه راحت است که از همان ابتدا سوفسطی بشویم و بگوییم اصلاً الفی نداریم. و چه عجیب است که بالاخره همه ما در این مسیر باید سوفسطی شویم و بگوییم نه ما هستیم و نه دیگران هستند. فقط خداست و خدا. حرف اول و آخر خدا است، و خدا است دارد خدایی می‌‌کند. از آن به بعد دیگر انسان هیچ نگرانی ندارد و راحت می‌شود»
«نه تنها نمی‌خواهیم از معلول به علت برسیم بلکه قصد نداریم از علت به معلول هم راه یابیم به دلیل این که ما اصلاً معتقد به علت و معلول جدا نیستیم»
«مراد ما از وحدت وجود، عینیت وجود زمین و وجود آسمان با وجود حق متعال است»
«فیلسوف و عارف هر دو قائل به وحدت وجود هستند … تمام انبیاء و ائمه و همه حجج و رسولان الهی فیلسوفند و اینان فلاسفه اصلی‌اند»
«انسان قابلیت رسیدن تا مقام ذات را دارد، و چون می‌بیند که نمی‌تواند آن ذات را پایین بیاورد و ذات را خودش کند لذا خودش بالا می‌رود و او می‌شود»
«جنات درجات دارد تا آن جا که می‌فرماید «و ادخلی جنتی»، که این جنت، جنت ذات است»
مدارک مطالب فوق به ترتیب: ۱ تا ۶: شرح نهایه الحکمه، داوود صمدی آملی، صفحات: ۱۲۴؛ ۱۵؛ ۱۱۰ ـ ۱۱۱؛ ۱۱۵؛ ۴۷؛ ۸۶ تا ۸۷ و آداب سالک الی الله، داوود صمدی.

ــــــــــــــــــــــــــــــــ

جواب آیت الله امام خامنه ای (حفظه الله):
شرکت در جلسات مذکور که با عقاید انحرافی آمیخته و موجب ترویج باطل است، جایز نیست مگر برای کسانی که قدرت پاسخگویی به شبهات و ارشاد و راهنمایی و امر به معروف و نهی از منکر متصدیان جلسات مذکور را دارند.

جواب آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی (حفظه الله):
شرکت در چنین جلساتی حرام و موجب گمراهی و غضب خدای متعال است و هر مکلفی علاوه بر این که نباید خودش شرکت کند، باید دیگران را نیز آگاه کند تا گمراه نشوند. و الله العالم

جواب آیت الله مکارم شیرازی (حفظه الله):
وحدت وجود گاه به معنی وحدت مصداق وجود است به این معنا که در عالم هستی وجودی جز خدا نیست و همه چیز عین ذات اوست. این سخن مستلزم کفر است و هیچ یک از فقها آن را قبول نکرده اند.

جواب آیت الله نوری همدانی (حفظه الله):
در فرض سؤال، اینگونه بیانات، جزء افکار انحرافی است و حضور در اینگونه مجالس جایز نیست.

جواب آیت الله علی صافی گلپایگانی (رحمه الله علیه):
شرکت در این قبیل جلسات (با توجه به مراتب فوق الاشاره) که باعث اضلال مؤمنین و مؤمنات می‌گردد، جایز نیست.

جواب آیت الله سبحانی (حفظه الله):
جلساتی که این نوع بحث ها مطرح می‌شود، شرکت در آنها برای افراد ناوارد جائز نیست مگر فردی که بتواند پاسخ این نوع اندیشه ی باطل را بدهد و چنین فردی نادر است.

جواب آیت الله حکیم (حفظه الله):
شرکت در این جلسات حرام است و تمام این مطالب باطل است و اعتقاد به آن کفر روشن است و خروج از دین است و هر کس معتقد به وحدت وجود باری تعالی با ما سوی الله بشود، از توحید خارج شده و لا دین است و آنها ابا ندارند که به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه (علیهم السلام) تهمت بزنند و معظم فلاسفه و علماء اخلاق اهل بیت (علیهم السلام) از این عقاید بدورند و هیچ انسانی حتی خاتم الانبیاء که اشرف مخلوقات است نمی تواند به ذات حق تعالی برسد فضلاً از این که ذات، پایین بیاید چون خلاف ضرورت است و از خداوند متعال دوری از این عقاید فاسده را خواستاریم.

متن سؤال از برخی حضرات آیات و مراجع تقلید (دامت برکاتهم) در مورد شرکت در جلسات درس عرفان و اخلاق آقای شیخ داوود صمدی آملی:

باسمه تعالی

مدتی است در برخی از شهرها فرزندان ما در جلساتی شرکت می‌کنند که مبانی درس‌های آن‌ها مطالبی است که در ذیل می‌آید. برخی از عالمان شهر شرکت در مجالس ایشان را جایز ندانسته و می‌گویند که مطالب مورد اشاره خلاف مبانی و عقاید و ضروریات دین می‌باشد. لطفاً بیان فرمایید که شرکت در این جلسات جایز است یا خیر؟ مطالب مورد اشاره از این قرار است:

«وجود حق متعال متن وجود جمادات و نباتات و حیوانات و انسانها است، یعنی ما دو وجود نداریم، بلکه هر چه هست یک وجود است که در قوالب و اندازه‌های گوناگون ظهور کرده است، نه این که وجود زمین غیر از وجود آسمان، و وجود آسمان غیر از وجود حق متعال بوده باشد»

«از آنجا که حقایق هستی بی‌منتها است پس فهم حقایق اشیا نیز بی‌منتها بوده و همچنان ادامه دارد. یا نباید الف را به زبان آورد همچون سوفسطی‌ها که اصلاً قائل به موجود بودن خود نیستند، و یا این که به محض اقرار نمودن بدان باید آن را ادامه داد. و چه راحت است که از همان ابتدا سوفسطی بشویم و بگوییم اصلاً الفی نداریم. و چه عجیب است که بالاخره همه ما در این مسیر باید سوفسطی شویم و بگوییم نه ما هستیم و نه دیگران هستند. فقط خداست و خدا. حرف اول و آخر خدا است، و خدا است دارد خدایی می‌‌کند. از آن به بعد دیگر انسان هیچ نگرانی ندارد و راحت می‌شود»
«نه تنها نمی‌خواهیم از معلول به علت برسیم بلکه قصد نداریم از علت به معلول هم راه یابیم به دلیل این که ما اصلاً معتقد به علت و معلول جدا نیستیم»
«مراد ما از وحدت وجود، عینیت وجود زمین و وجود آسمان با وجود حق متعال است»
«فیلسوف و عارف هر دو قائل به وحدت وجود هستند … تمام انبیاء و ائمه و همه حجج و رسولان الهی فیلسوفند و اینان فلاسفه اصلی‌اند»
«انسان قابلیت رسیدن تا مقام ذات را دارد، و چون می‌بیند که نمی‌تواند آن ذات را پایین بیاورد و ذات را خودش کند لذا خودش بالا می‌رود و او می‌شود»
«جنات درجات دارد تا آن جا که می‌فرماید «و ادخلی جنتی»، که این جنت، جنت ذات است»
مدارک مطالب فوق به ترتیب: ۱ تا ۶: شرح نهایه الحکمه، داوود صمدی آملی، صفحات: ۱۲۴؛ ۱۵؛ ۱۱۰ ـ ۱۱۱؛ ۱۱۵؛ ۴۷؛ ۸۶ تا ۸۷ و آداب سالک الی الله، داوود صمدی.

ــــــــــــــــــــــــــــــــ

جواب آیت الله امام خامنه ای (حفظه الله):
شرکت در جلسات مذکور که با عقاید انحرافی آمیخته و موجب ترویج باطل است، جایز نیست مگر برای کسانی که قدرت پاسخگویی به شبهات و ارشاد و راهنمایی و امر به معروف و نهی از منکر متصدیان جلسات مذکور را دارند.

جواب آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی (حفظه الله):
شرکت در چنین جلساتی حرام و موجب گمراهی و غضب خدای متعال است و هر مکلفی علاوه بر این که نباید خودش شرکت کند، باید دیگران را نیز آگاه کند تا گمراه نشوند. و الله العالم

جواب آیت الله مکارم شیرازی (حفظه الله):
وحدت وجود گاه به معنی وحدت مصداق وجود است به این معنا که در عالم هستی وجودی جز خدا نیست و همه چیز عین ذات اوست. این سخن مستلزم کفر است و هیچ یک از فقها آن را قبول نکرده اند.

جواب آیت الله نوری همدانی (حفظه الله):
در فرض سؤال، اینگونه بیانات، جزء افکار انحرافی است و حضور در اینگونه مجالس جایز نیست.

جواب آیت الله علی صافی گلپایگانی (رحمه الله علیه):
شرکت در این قبیل جلسات (با توجه به مراتب فوق الاشاره) که باعث اضلال مؤمنین و مؤمنات می‌گردد، جایز نیست.

جواب آیت الله سبحانی (حفظه الله):
جلساتی که این نوع بحث ها مطرح می‌شود، شرکت در آنها برای افراد ناوارد جائز نیست مگر فردی که بتواند پاسخ این نوع اندیشه ی باطل را بدهد و چنین فردی نادر است.

جواب آیت الله حکیم (حفظه الله):
شرکت در این جلسات حرام است و تمام این مطالب باطل است و اعتقاد به آن کفر روشن است و خروج از دین است و هر کس معتقد به وحدت وجود باری تعالی با ما سوی الله بشود، از توحید خارج شده و لا دین است و آنها ابا ندارند که به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه (علیهم السلام) تهمت بزنند و معظم فلاسفه و علماء اخلاق اهل بیت (علیهم السلام) از این عقاید بدورند و هیچ انسانی حتی خاتم الانبیاء که اشرف مخلوقات است نمی تواند به ذات حق تعالی برسد فضلاً از این که ذات، پایین بیاید چون خلاف ضرورت است و از خداوند متعال دوری از این عقاید فاسده را خواستاریم.

مقدمه:
قواعد نظری و قوانین عملی منهاج فردوسیان، برگرفته از تصریحات آیات قرآن کریم و روایات معتبر شیعه از اهل بیت طاهرین (علیهم‌السلام) است. این روایات، از منابع معتبر حدیث شیعه، برگرفته شده است. یکی از این منابع، عبارت است از:

معانی الأخبار

این کتاب، اثر شیخ صدوق، ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (۳۰۵ ـ ۳۸۱ هجری)، از چهره‏های برجسته‌ی فقها و روات شیعه در قرن چهارم هجری است.
این کتاب مجموعه روایاتی است که از استادان منهاج فردوسیان (علیهم‌السلام) روایت شده و در شرح حدود پانصد مصطلح از مصطلحات قرآنی، روایی، عقیدتی، فقهی و دیگر معارف اسلامی است.
معانی الأخبار مانند دیگر کتاب‌های شیخ صدوق، پیوسته مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار داشته و از معتبرترین اصول روایی شیعه به شمار می‏آید و روایات آن در بسیاری از مجموعه‏‌های بزرگ روایی شیعه مانند: «کتب اربعه»، «بحار الأنوار» و «وسائل الشیعه» آمده و به آن استناد شده است. این کتاب شامل ۸۰۹ حدیث است که در ضمن ۴۱۹ باب آمده است.

بسمه تعالی

با عرض سلام و احترام
نظر جناب عالی در باره تعداد فرزند و رابطه‌ی تربیت آن در منهاج فردوسیان چیست؟ در قدیم شعاری بود که «فرزند کمتر، زندگی بهتر» ولی این شعار عوض شده که «فرزند بیشتر، زندگی بهتر»
در منهاج فردوسیان، اصل، تعداد زیاد فرزند است یا تربیت صحیح فرزندان؟ با توجه به مشکلات جامعه‌ی امروزی که مسلماً شما به عنوان یک پدر با آن‌ها آشنا هستید؟

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
باسمه تعالی

سلام علیکم
قدر مسلم، این است که اگر کسی دارای زن و فرزند شد، باید آنان را تا جایی که می‌تواند از آتش جهنم دور کند. دستور صریح خدای تعالی در قرآن است که می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَکُمْ وَ أَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجَارَهُ» یعنی: اى کسانى که ایمان آورده‏اید، خودتان و خانواده‌تان را از آتشى که هیزم آن، مردم و سنگهاست حفظ کنید.
پس یا نباید بچه‌دار شوید و یا اگر بچه‌دار شدید، باید به اندازه‌ی توانتان، آنان را با اعتقادات صحیح و اعمال صالح آشنا سازید و بعد از این که آشنا شدند، چنانچه واجب را ترک کردند، امر به معروفشان کنید و چنان که گناهی انجام دادند، نهی از منکرشان نمایید.
امروزه، داشتن هر فرزند، مساوی با دغدغه‌های فراوانی است. از مراقبت‌های ریز و درشت ایام بارداری گرفته تا دوران شیرخوارگی و مدرسه و سپس تحصیلات عالیه و ازدواج و شغل.
در زمان‌های گذشته، بچه‌ها با آب و نان بزرگ می‌شدند ولی اکنون به ده‌ها چیز دیگر نیاز دارند و خواهان آن از پدر هستند.
خانه‌های ساده و بی‌امکانات قدیم، تبدیل به خانه‌هایی شده که همه جور امکانات باید در آن باشد. امروزه خانه‌ای که آب لوله‌کشی، حمام، برق، گاز، تلفن و اینترنت نداشته باشد، مخروبه محسوب شده و فرزندانمان حاضر به زندگی در آن نیستند.
در قدیم، معمولاً بچه‌ها، شغل پدرانشان را ادامه می‌دادند و بر درآمد اندک آن، قناعت می‌کردند. امروزه، معمول بچه‌ها، به دنبال تکنولوژی‌های جدید و زندگی‌های لوکس و تجملاتی هستند و چیزی به نام قناعت نمی‌شناسند.
در قدیم، هر بچه ـ چه دختر بود و چه پسر ـ بازوی خانواده محسوب می‌شد، ولی امروزه، بچه‌ها، دروازه‌ای برای تلف کردن دارایی و حاصل زحمات پدران محسوب می‌شوند.
با این حساب، به نظر می‌رسد امروزه باید گفت: «فرزند کمتر، دردسر کمتر» یا «فرزند کمتر، آسودگی خیال بیشتر».
توصیه‌ی من به اصحاب منهاج فردوسیان این است که حتماً متناسب با توان مالی و فرصتی که برای تربیتشان دارند، فرزند بیاورند. دردسرها و مشکلات بچه، با بزرگ شدنش بزرگ‌تر می‌شود. پس به امروزتان نگاه نکنید. عمر شریف را صرف اصلاح دیدگاه‌ها و اعمالتان نمایید و دلخوش به استغفار فرزندانتان بعد از مردنتان نباشید. امروز و با توانی که دارید، بار خودتان را ببندید و بدون چشمداشت به خیرات بازماندگان، قدم در درجات عالیه‌ی بهشت بگذارید.
اگر بچه‌دار نشوید، از شما نخواهند پرسید که چرا بچه‌دار نشدید؟ ولی اگر فرزندی به دنیا آوردید، باید برای خیلی چیزها پاسخ آماده کنید.
در دعای حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) که در قرآن آمده، تفکر کنید که می‌فرماید: «وَ لاتُخْزِنِى یَوْمَ یُبْعَثُونَ * یَوْمَ لایَنْفَعُ مَالٌ وَ لابَنُوْنَ * اِلاَّ مَنْ اَتَى اللهَ بِقَلبٍ سَلِیْمٍ»
یعنی خدایا روزى که مردم بر انگیخته مى‏گردند، مرا رسوا مساز و به خاطر لغزش‏هایم مرا نکوهش مکن! روز رستاخیز، همان روز سرنوشت‌سازى است که نه دارایى‏هاى بسیار براى انسان سودى مى‏بخشد و نه فرزندان بى‏شمار؛ چرا که آن‏ها نمى‏توانند براى کسى کارى انجام دهند و کسى به وسیله آنها نمى‏تواند از کیفر کارش نجات یابد. مگر کسى که با قلبى پاک و پاکیزه از شرک و کفر، به پیشگاه خدا بار یابد. مگر کسى که با دلى پاک و پاکیزه از گناه و تباهى وارد صحراى محشر گردد.
و به یاد داشته باشید که خدای تعالی به ما هشدار داده است که: «إِنَّمَا أَمْوَالُکُمْ وَ أَوْلَادُکُمْ فِتْنَهٌ وَ اللهُ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ»
یعنی همانا دارایی‌ها و فرزندانتان مایه‌ی آزمایش شما هستند و حال آن که مزد فراوان در نزد خداست.

موفق باشید
حاج فردوسی

[۲۱۱] شاهد: قَالَ رَسولُ اللهِ‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) ذاتَ یومٍ لِأَصحابِهِ: «أَلا مُشَمِّرٌ لِلجَنَّهِ؟ فَإِنَّ الجَنَّهَ لا خَطَرَ لَها، هِی وَ رَبِّ الکعبَهِ نُورٌ یتَلَألَأُ، وَ رَیحانَهٌ تَهتَزُّ، وَ قَصرٌ مَشِیدٌ، وَ نَهرٌ مُطَّرِدٌ، وَ فاکهَهٌ کثِیرَهٌ نَضِیجَهٌ، وَ زَوجَهٌ حَسناءُ جَمِیلَهٌ، وَ حُلَلٌ کثِیرَهٌ، فِی مَقامٍ أَبَداً، فِی حَبرهٍ وَ نَضرَهٍ، فِی دُورٍ عالِیهٍ، سَلِیمَهٍ بَهِیهٍ.
قالُوا: نَحنُ المُشَمِّرُونَ لَها یا رَسُولَ اللهِ، قالَ: «قُولُوا: إِن شاءَ الله‏»۱
ترجمه: یک روز رسول خدا‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): به یارانشان فرمودند: «آیا کسی هست که برای [رسیدن به] بهشت، کمر همت بربندد؟ [چرا که] بهشت، نظیر و مانند ندارد. به خداوند کعبه قسم که بهشت، یک‌پارچه نور است و می‌درخشد و گلزاری است که پیچ و تاب می‌خورد، و کاخ‌هایی افراشته است، و جویبارهایی روان، و میوه‌هایی فراوان و رسیده، و همسرانی نیکو و زیبا، و جامه‌های بسیار، در جایگاهی جاویدان، همراه با ناز و نعمت و خرّمی، در خانه‌هایی بلندجایگاه، امن و با شکوه»
یاران [حضرت] گفتند: ما برای آن، دامن همت به کمر می‌زنیم، ای پیامبر خدا.
حضرت فرمودند: «بگویید: اگر خدا بخواهد».

********************

[۲۱۲] شاهد: قَالَ رَسولُ اللهِ‌‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): «لَو قِیلَ لِأَهلِ الجَنَّهِ: إِنَّکم ماکِثُونَ فِی الجَنَّهِ عَدَدَ کُلِّ حَصاهٍ فِی الدُّنیا لَحَزِنُوا، وَ لَکن جُعِلَ لَـهُم الأَبَدُ»۲
ترجمه: رسول خدا‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): فرمودند: «اگر به اهل بهشت گفته شود: شما به شمار ریگ‌های دنیا در بهشت، ماندگار خواهید بود، اندوهگین می‌شوند؛ اما [چه سعادتی از این بالاتر که] جاودانگی برای آن‌‌ها رقم خورده است [و هیچگاه از آنهمه نعمت و شادیشان چیزی کم نخواهند شد]».

********************

[۲۱۳] شاهد: قَالَ رَسولُ اللهِ‌‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): «إِذا دَخَلَ أَهلُ الجَنَّهِ الجَنَّهَ، قالَ الله تَعالی: یا أَهلَ الجَنَّهِ، کم لَبِثتُم فِی الأَرضِ عَدَدَ سِنِینَ؟ قالُوا: لَبِثنا یوما أَو بَعضَ یومٍ.قالَ: نِعْمَ ما اتَّجَرتُم فِی یومٍ أَو بَعضِ یومٍ، رَحمَتِی وَ رِضوانِی وَ جَنَّتِی، اُمکثُوا فِیها خالِدِینَ مُخَلَّدِینَ»۳
ترجمه: رسول خدا‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم): فرمودند: «وقتی که بهشتیان به بهشت وارد می‌شوند، خدای متعال می‌فرماید: ای اهل بهشت، شما در زمین [دنیا] چند سال درنگ داشتید [و زندگی کردید]؟
می گویند: یک روز یا [حتی کمتر،] پاره‌ای از [یک] روز، درنگ کردیم.
خدا می‌فرماید: «چه خوب تجارتی کردید در یک روز یا پاره‌ای از [یک] روز. رحمت و خشنودی و بهشت را کسب کردید. جاویدان و ابدی در آن بمانید».

********************

۱. سنن ابن ماجه، جلد ۲، صفحه‌ی ۱۴۴۸؛ صحیح ابن حبّان، جلد ۱۶، صفحه‌ی ۳۸۹؛ مسند شامیین، جلد ۲، صفحه‌ی ۳۲۲؛ الفردوس، جلد ۱، صفحه‌ی ۱۳۹؛ کنز العمال، متقی هندی، جلد ۱۴، صفحه‌ی ۴۵۲.
۲. معجم الکبیر، جلد ۱۰، صفحه‌ی ۱۸۰؛ حلیه الاولیاء، ابونعیم، جلد ۴، صفحه‌ی ۱۶۸؛ امالی شجری، جلد ۲، صفحه‌ی ۳۰۷؛ کنز العمال، متقی هندی، جلد ۱۴، صفحه‌ی ۵۳۲.
۳. حلیه الاولیاء، ابونعیم، جلد ۵، صفحه‌ی ۱۳۲؛ تفسیر ابن کثیر، جلد ۵، صفحه‌ی ۴۹۳؛ اسد الغابه، عسقلانی، جلد ۱، صفحه‌ی ۳۴۴؛ کنز العمال، متقی هندی، جلد ۱۴، صفحه‌ی ۴۸۵.